Deel 2 over aquarelpapier! Eerder schreef ik over wat het zo bijzonder maakt. Daar kwamen veel reacties op.
Nu ga ik dieper in op de geheimen van aquarelpapier. Wat heeft het papier met je techniek te maken?
En waarop let je als je aquarelpapier aanschaft?
De samenstelling: wie wint?
Aquarelpapier wordt gemaakt van cellulose, ook wel houtpulp genoemd, of van katoenvezels. De samenstelling kan ook een combinatie van beide zijn, denk bijvoorbeeld aan 30%-70% of 50%-50%.
Het voordeel van katoen is dat het makkelijker vocht opneemt dan cellulose, maar dat hoeft niet altijd een voordeel te zijn. Dus denk nu niet dat houtpulp slecht is om op te aquarellen. Trek je conclusies niet te vroeg. Welk papier je gebruikt, hangt mede af van de manier waarop je wilt schilderen!
De kwaliteiten van cellulose.
Als je met een wat meer ‘droge’ aquareltechniek schildert, denk maar aan de botanische schilders die gedetailleerd werken, is juist 100% cellulosepapier de beste keuze. Bij dit papier blijft de verf langer op de bovenlaag liggen en dat geeft je meer tijd om je te verdiepen in de details. Omdat het papier het vocht langzamer opneemt, blijft het langer nat en kun je dus langer corrigeren en door schilderen.
Houd je van een aquarel met veel textuur, rimpels, krasjes en droogranden, zoals bij dit werk van collega Mia Koeneman? Gebruik dan 100% cellulosepapier. Dat geeft je meer tijd om in de verf ‘te roeren’, omdat het papier het water -en dus ook de verf- langzamer opneemt.
En er zit nog een voordeel aan het gebruik van cellulosepapier. Als je een foutje wilt wegwerken, laat de verf makkelijk los, zodat je weer bijna de originele kleur van het papier terugkrijgt.
De kwaliteiten van 100% katoenhoudend papier.
Misschien ben je al gegrepen door het cellulosepapier, maar ik ga je toch ook nog de voordelen van katoenhoudend papier voorschotelen. En dat is meer dan alleen een waterslurper te zijn.
Met dit papier kun je mooi verschillende aquarellagen over elkaar leggen zonder dat de lagen met elkaar gaan mengen. Zoals je misschien wel weet, leidt eindeloos aquarelverf mengen normaal gesproken tot een donkerbruin effect.
Hoe doe je dit, het leggen van lagen zonder dat het een bruine ‘poepvlek’ wordt? Dat is op katoenhoudend papier niet zo moeilijk. Je schildert de eerste laag, laat deze door en door drogen. Dan schilder je de tweede laag, en opnieuw laten drogen drogen drogen, dan de derde laag… Ik kan op mijn Saunders Waterford 300gr CP/NOT papier wel zes tot zeven lagen bouwen, maar mijn advies aan jou: begin eerst met drie lagen.
Het mooie is dat de onderste verflagen effect hebben op de bovenste lagen. Zij blijven doorschijnen, en dat is uitstekend voor als je de glaceertechniek gebruikt (dunne, transparante aquarellagen over elkaar).
Als je bij katoenhoudend papier de verf weer ophaalt uit het papier (de zogenaamde lifttechniek), blijft er altijd een residu (restant) van de verf achter in het papier. Je houdt op die plek geen spierwit papier over, maar papier met een zweem van de kleur. Dat kun je als techniek gebruiken om mooie kleurtinten tussen twee kleuren te creëren.
De conclusie is dat dit papier zeer geschikt is voor nat-in-nat technieken, de lifttechniek en om glaceerlagen op elkaar te zetten. Uiteraard beïnvloedt de samenstelling van het papier, bijvoorbeeld 50% cellulose -50% katoen of 80% -20%, de mogelijkheden.
Drie variaties van de toplaag van het papier.
In het vorige blogverhaal gaf ik al aan dat aquarelpapier uit meerdere lagen materiaal bestaat. De bovenste laag, de toplaag, heeft de fabrikant extra bewerkt. Daarin bestaan drie variaties: glad (HP), ruw (CP-NOT) en extra ruw (Rough).
Laten we beginnen met de gladde HP toplaag. Die kun je een beetje vergelijken met asfalt. Niet het gewone asfalt maar het poreuze, zeer open asfalt (ZOAB). Het gladde ‘asfaltpapier’ is glad en heeft geen hobbels en bobbels. Als het regent, blijft er water gelijkmatig op het wegdek staan, maar door de open asfaltstructuur vloeit het er ook langzaam in weg. Doordat er eventjes een dun laagje water op het oppervlak blijft liggen, kun je langer doorwerken. Aquarellisten die met veel detail werken, schilderen hier graag op. Ze worden ook niet gehinderd door de structuur van het papier.
De papiervezels van de CP-NOT toplaag staan meer open. De structuur van het papier is zichtbaarder, maar niet overdreven zichtbaar. Dit papier neemt het vocht wat sneller op, maar niet heel snel, er is genoeg tijd om te aquarelleren. Je kunt dit papier van te voren prima bevochtigen (met een vochtig penseel of spons). Het blijft een tijdje vochtig, zodat de penseelstreken die je er dan op zet niet te strak zijn, maar licht uitvloeien.
Dan hebben we nog het papier met de Rough toplaag. Dit papier is qua wateropname te vergelijken met de CP-NOT toplaag. Hier is echter de structuur van het papier heel goed zichtbaar. Dat geeft een extra dimensie aan je aquarel, het laat je werk extra spreken en het heeft de voorkeur bij het schilderen van landschappen.
Het gewicht.
Aquarelpapier kun je in allerlei gewichtsklassen kopen, bijvoorbeeld 120 gram, 190 gram, 240, 300, 450 en 625 gram. De regel is: hoe dikker het papier, hoe minder het gaat bobbelen als je het nat maakt. Wanneer je extreem nat-in-nat werkt, zal het papier natuurlijk bijna altijd bollen, maar dikker papier trekt zich daarna beter strak. Daar kom ik nog een keer op terug als ik het over papier vast-tapen of voorspannen ga hebben.
Wat gaat het worden?
Je bent nu redelijk op de hoogte van de geheimen van aquarelpapier. Hoe ga je nu kiezen? Wil je mijn advies?
Koop je papier altijd op een goede plek, dus eigenlijk alleen in een zaak voor kunstenaarsbenodigdheden. Laat jezelf goed voorlichten over het papier. Uiteraard is het daar duurder dan bij de Aldi en andere goedkoopwinkels. Vraag je af of je hobby iets mag kosten en of je lekker wilt (leren) schilderen. Aquarelleren is al een vrij moeilijke schildertechniek, maak het jezelf nog niet moeilijker door op slecht papier te gaan schilderen!
Koop losse vellen en koop een paar verschillende soorten papier. Schrijf er meteen met een potlood op wat het merk en de samenstelling is. Doe dit al in de winkel, anders ben je het thuis alweer… Ga dan lekker schilderen en probeer, als je al zover bent, verschillende technieken op verschillende soorten papier. Juist door bewust met verschillende papiersoorten (achter elkaar) te werken, ontdek je de verschillen en merk je welk papier jouw voorkeur heeft. Natuurlijk kijk je ook naar het resultaat, welk papier bij jou voor de mooiste aquarellen zorgt.
En wat gebruik ik zelf?
Ik schilder met veel plezier op Saunders Waterford 300 gram CP/NOT, want ik maak graag kleurrijke aquarellen, in verschillende variaties van tinten. Hiervoor gebruik ik intensief de nat-in-nat techniek en de lifttechniek. Mijn ervaring is dat juist dit merk papier zich hiervoor uitstekend leent.
Zo, ik ben benieuwd of dit blogverhaal je weer een stapje verder brengt. Laat het me weten. En ik ben natuurlijk benieuwd op welk papier jij schildert en waarom.
Deel je ervaring hier, zo help je andere aquarellerende lezers. Alvast bedankt.
Aquarelgroet, Margo van Vegchel
33 thoughts on “Deel 2 over aquarelpapier!”
Beste Margo,
Ik heb een blok HP 300 gr/m2 gekocht, maar ik vind het lastig om mee te werken als ik meerdere lagen wil aanbrengen. Bij een tweede of derde laag komt de vorige laar weer los waardoor er lichte plekjes ontstaan.
heb je een tip hoe ik het ‘loshalen’ van de onderliggende lagen kan voorkomen?
Hallo Tjaard, de dikke van het blok is goed, maar welke samenstelling heeft het papier. Is het 100% katoen…? Juist de samenstelling van het papier zorgt ervoor dat de lagen mooie op elkaar komen of dat de onderlagen los gaan. Lees voor uitgebreide uitleg ook deel 1 en deel 2. Een oplossing heb ik niet voor je, sorry.
Hoi Margot,
Ik wil graag een digitale kleurplaat printen op aquarelpspier. Welke is daarvoor geschikt zonder dat de printer vast loopt?
Groetjes
Anita
Hallo Anita, wat een originele vraag en heel modern. Om eerlijk te zijn zelf heb ik het nog nooit uitgeprobeerd, betreft het papier soort durf ik je niet te adviseren. Andere gedachte die bij mij opkomt: is printer inkt wel watervast of loopt het uit zodra je daar met water overheen gaat? Boeiend experiment, succes!
Hallo Margo,
Ik heb Saunders waterford gekocht,CP /NOT
Ik vind het liften van de verf bijna tot niet gaan.
Ik bedoel als de verf droog is en je wilt bv randen verzachten.
Ligt dit aan mij,wellicht doe ik iets fout?
Graag jou mening of tip is welkom.
Hallo Marion, goede vraag. De ene kleur voor de andere laat zich beter liften. Mijn advies: flink poetsen met een ruw penseel (runder of varkens haar) of een spons. Niet te aardig zijn voor het papier, natuurlijk krijg je dit niet helemaal terug naar de oorspronkelijke witte tint, maar je kunt een heel eind komen. Succes
Bedankt voor je reactie Margo.
Ik heb er nu een aquarel op dit papier gemaakt en heb wel gemerkt dat het papier zeer vergevingsvrij is als ik het zo goed uitdruk.
Het is heel sterk en je kunt wrijven wat je wilt maar het gaat niet stuk.
Dit vind ik een groot voordeel!
Ik ben 100% cellulose papier gewend.
Dus even wennen,een vaagje kleur blijft er altijd zitten maar ik heb gemerkt dat dit ook in mijn voordeel kan werken.
Ik begin steeds meer te begrijpen welk papier ik voor een aquarel wil gebruiken.
Je moet weten hoe het werkt.
Eigenlijk dus toch heel tevreden en ik ga het zeker vaker gebruiken.
He Margot,
Dank voor je duidelijke blog! Ik ben net begonnen met aquarelleren. Ik heb nu Hahnemuhle hot pressed extra fijn, maar als ik masking fluid gebruik trek ik de toplaag weg en beschadig het papier. Ik breng de masking fluid aan op kurkdroog papier en verwijder het pas als het meerdere uren heeft liggen drogen en droog aanvoeld.toch scheurt het. Heb jij ervaring met het gebruik van masking fluid? welk merk papier kan ik beter kopen? Ik werk graag gedetaileerd op erg fijn papier.
Marlies
Hallo Marlies, fijn dat je mijn aquarelblog zo waardeert. Antwoord op je vraag: hoe oud is jouw masking fluid? Heb je de permanente versie of de verwijderbare versie, permanent kun je er niet meer afhalen. Probeer voordat je het eraf haalt het eens met een föhn te verwarmen, wie weet helpt dat. Succes.
Ik moest een kerk schilderen in opdracht.
Eerst heb ik dat gedaan op Arches papier.
Dat was een beetje bobbelig.
Het resultaat vond ik niet mooi.
Toen op fabriano artistico dat papier is glad.
Dat ging beter, maar toen ik de lucht schilderde lukte het niet om een mooie wassing te krijgen. Bij elke verfstreken moest ik heel snel water er bij anders zag je toch een streep.
Het schilderen van de kerk ging beter, maar ik moest wel snel werken.
Verbeteren was ook lastig.
Het resultaat is best leuk geworden maar ik ga het toch nog een keer proberen.
Kan ik beter ander papier gebruiken?
Hallo Lyda, de verf reageert op ieder papier weer anders. Je kunt ook eens Saunders Waterford proberen, 300gr CP/NOT
Hallo Margo,
Ik ben pas beginner in Aquarellen, heb Saunders Waterford NOT 300g gekocht,
welke zijde dient om te bewerken de zijde met de letters op of de andere?
Groetjes
Marijke
Hallo Marijke, welkom in de wereld van Aquarel! Saunders Waterford CP/NOT kun je aan beide zijde gebruiken. Bij de Rough versie neem ik altijd de zijde waar ik het watermerk (de letters) in kan lezen.
Hallo Margo.
Wat een leerzaam artikel,weer ee n stuk wijzer.
Ik heb wel een vraag omdat ik de losse vellen van Saunders wil kopen.
Hier staat niet bij welk soort nu CP is.
Ze hebben fijn /satine/ grof.
Heb ervoor gebeld en zij vertelde mij dat het fijne papier HP is.
Is de satine dit dan ook?
Zij waren wat onduidelijk hierin.
Ik hoop dat je mij kunt helpen.
Hallo Marion, dank je wel voor je complimenten over het artikel. Jouw vraag, wat correspondeert met fijn/satine/grof met de benaming van Saunders waterford: HP-NOT/CP-NOT/Rough, je zou het bijna wel denken, maar mag je er vanuit gaan?
Mijn advies een andere winkel zoeken, waar ze meer kennis van zaken hebben op het gebied van aquarelpapier, neem het zekere voor het onzekere.
Hallo Margo
Dankjewel voor het antwoord .
Ik heb de blokken aquarelpapier op Google vergroot en kon toen zien welke HP/CP is.
Ik neem aan dat dit dan ook voor de losse vellen van toepassing is.
De Satine is in ieder geval HP dus die moet ik niet hebben.
Ha Margo,
Wat een leuk artikel! Nou heb ik echt nieuwe dingen gehoord!
Dank je voor je uitgebreide info!
Groetjes, Sari
Hallo Margo,
Interessant stukje om zo eens op een rijtje te zien… dank je wel!
Ik gebruik verschillende papiersoorten. Oa ook Saunders Waterford 300gr CP/NOT
Heerlijk papier voor mij, en de kleuren drogen erg mooi op.
Soms gebruik ik Bockingford, ook 300 gr grof. vind ik wat hardere uitstraling hebben. Maar werkt toch ook wel lekker….
Hoi Jacobijn, wat geef je mooie jouw ervaring weer. Dank je wel voor het delen.
Dank u Margo, ik heb iets meer geleerd. Ik werk normaal op Arches 300 gr fijne korrel., maar het papier is niet extra wit.
Hallo Nicole, fijn dat je een reactie geeft, dank je wel. De kleur van het aquarel papier kan per merk verschillen, wit, crème of spierwit, alle gradaties van ‘wit’ kom je tegen.
Alle info is fijn. Vooral ook omdat je de uitleg op een moment dat het van toepassing is weer even kunt opzoeken. Ervaring en reacties van anderen geven een nog breder beeld.
Er is zoveel materiaal, je kunt niet alles zelf uittesten.
Margo en anderen bedankt!
Hoi Nelly, dank je wel voor je fijne reactie, dat geeft moed om door te gaan!
Bedankt Margo voor het hele verhaal van papier ,
Hier in Belgie wordt veel Canson Fonteney en Arches gebruikt
Als beginneling gebruikte ik Canson omdat het goedkoper is dan Arches
Maar als ik werk het liefste op Arches en Canson gebruik ik ook nog om op te oefenen ,
Zo heeft ieder zijn voorkeur naargelang de onderwerpen die hij maakt.
grt Sonja
Hoi Sonja, dank voor je reactie, klopt het is inderdaad afhankelijk van waar je woont, wat er voor handen is.
Hoi Margo!
Dank je wel voor de leerzame info!! 👍👍👍😊
Mooi geschreven Margo,
ik heb nu waterford saunders maar ga zeker de tip mee nemen om een keer een goede winkel op te zoeken en verschillende vellen te kopen ( helaas heb ik nog geen winkel in de omg. Dronten ontdekt met goed aquarelpapier) in de hobbywinkel zijn het vaak alleen blokken. Mocht iemand een goede winkel weten dan hoor ik dat graag.
Jolanda
Hoi Jolanda, leuk dat je zo vlug reageert. Ik ga duimen voor je dat iemand je aan een goed adres in de buurt van Dronten kan helpen.
Hoi Margo, dat was weer leuk om te lezen. Ik zelf ben niet meer bij Saunders Waterford NOT 300 g/m2 weg te krijgen. Tenzij we er na de Brexit niet meer aan kunnen komen natuurlijk, dan ga ik zoeken naar een alternatief.
Misschien ga ik rough of zwaarder proberen, maar gekker wordthet niet.
Ik schilder graag landschappen maar niet zo heel erg realistisch. Dat de verf dan mooi zacht uitvloeit is precies wat ik nodig heb.
Ik kijk uit naar je volgende artikel!? Groetjes Janneke
Hoi Janneke, dank je voor het delen van je ervaring. Super!
Wat fijn dat je dit nu juist uitlegt terwijl ik op zoek ben naar beter papier.Tot nog toe gekozen voor tussenmerken, huismerk van artwinkels of een beter budgetmerk. Die werken wel goed maar niet heel spectaculair. Ik ben nu op zoek naar helder, bijna wit papier dat kleuren laat stralen. Veel aquarelpapier is roomkleurig of wat geel.
Heb jij daar tips voor?
Hallo Liedeke, wat fijn dat dit verhaal net op het goede moment komt. Het merk Saunders Waterford heeft een nieuwe papiersoort dat heet High White in plaats van White. Persoonlijk vind ik het te wit maar smaken verschillen. Kun je eens uitproberen. Succes.
hallo Margot, ik ga er zeker naar kijken.