Penselen, verf en ezel zijn ingepakt voor een reis naar prachtige straatjes, geveltjes en niet te vergeten kanalen. Venetië, ervaar ik als een ‘un amico fedele’ die ik jaarlijks opzoek. Het weerzien met mijn trouwe vriend is ook deze keer weer overweldigend.
Deze keer heb ik ook een extra kunstbril ingepakt. De tweejaarlijkse Biënnale (de 53ste) is in Venetië neergestreken en dat betekent dat er naast water, geveltjes en toeristen nu ook veel hedendaagse kunst te zien is. De Biënnale is een landenexpositie, wil je als land meetellen in de kunst, dan moet je erbij zijn! Als kunstliefhebber moet ik uiteraard ook mee kunnen praten over de vernieuwingen in mijn vak, een goede smoes om weer eens af te reizen. Trouwens manlief is al geweest, dus kan ik zeker niet achterblijven. Wetend dat ik hele andere kunst zal zien dan bij het AIB, durf ik mij te laten verrassen.
‘T leuke van Venetië is dat het reizen met de vaporetto, oftewel de waterbus, mij al helemaal in de juiste stemming brengt. Lichtvoetig danst dit vaartuig over het water. Met mijn ogen dicht voelt het aan alsof ik op een bewegend penseel zit.
Mijn eerste entree in het Arsenale, een oud scheepsdok en nu een van de grote tentoonstellingsterreinen, is verbluffend. Een donkere zaal van gigantisch formaat doet me in eerste instantie denken aan een catacombe van Egyptisch formaat. Door de ruimte zijn goudkleurige draden gespannen, die aangelicht worden (installatie Lygia Pape). De samenwerking tussen goud, licht en donker, transformeert elke draad tot een lichtkoker, waardoor een fascinerend schouwspel van zonnestralen ontstaat, dat vanuit elke hoek weer anders er uitziet.
De volgende zaal brengt me terug in de realiteit, Wit, heel wit, met aan de vier muren immens grote spiegels die kapot geslagen zijn. Een schokkende overgang, het roept bij mij associaties met geweld op.
Na uitleg van onze reisleider en kunsthistoricus Ko van Dun staan mijn ogen letterlijk anders. Wat heeft de kunstenaar hier beoogd? Waarom een dof zwart gat als de spiegel kapot is? Waarom heeft elke spiegel een andere, kapotte vorm? Twee spiegels zijn nog heel, toeval?
Ko legt ons geduldig uit dat Michelangelo Pistolletto een extreme contrastwerking probeert op te roepen door de glans van de spiegel tegenover het matte van het zwarte gat te plaatsen. Door twee hele spiegels tegenover elkaar te hangen ontstaat een oneindig zicht in licht en verte. De horizon is zo oneindig ver, wat ligt daar dan achter?
Als aquarellist roep ik na deze eerste twee ervaringen: ‘wouw!’. De transparantie, de contrastwerking! Wouw, dit wordt twee dagen smullen! Aan eind van de middag gaat de deur van het Arsenale dicht en kijk ik verzadigd uit op het rustgevende water van het Grand Canal. Grand is ook het Arsenale, echt groot, teveel installaties en kunstwerken om op te noemen, laat staan te beschrijven.
De volgende ochtend is net zoals de wijn ook de kunst bezonken en kan er opnieuw kunst getafeld worden. De Koreaanse kunstenaar Haegue Yang laat zien dat ook op een schilderij net een beetje anders tot stand kan komen. Aan een kledingrek hangen hedendaagse voorwerpen, zoals luxaflex gedraaid tot een groot diagonaal vlak met verschillende kleuren en lampen met snoeren als lijnaccenten. Yang heeft voorwerpen van mijn eigen tijd tot een smaakvol nieuw tafereel samengevoegd. Zij schildert met voorwerpen en maakt zo het spel van vlakken, kleuren en lijnen. Verbluffend om opeens de overeenkomst tussen een schilderij en een modern object te zien!
De Biënnale heeft veel installaties, maar dan, een feest van herkenning: schilderkunst! Met veel kleurspektakel! Het Braziliaanse paviljoen bevat grote gekleurde schilderijen op doek waar voor plastic-achtige vellen hangen. Op afstand voor het oog een geheel, van dichtbij krijgt het reliëf. Verbluffende kleuren, zowel naast als door elkaar. Zoiets zou ik niet zo snel in mijn hoofd halen, maar het is prachtig, je voelt de zon van Brazilië op je stralen.
Maar hoe zit het met ‘het aquarel’? In het Zwitserse paviljoen komt kunstenaar Silvia Bächli er het dichtst bij. Haar werken op papier tonen een lijnenspel van grijstinten waarbij de omgeving (landschap, interieur) tot een minimale essentie is teruggebracht. Het roept bij mij een gevoelig verstilde sfeer op. Hier associeer ik met de wat meer abstracte nat in nat aquarellen die je soms op onze jaarlijkse salon in België ziet.
De Biënnale fantastico, en Venetië … mi hai colpito al cuore! Maar langzaam wordt het toch tijd om afscheid te nemen. Ik heb me door kunstenaars uit de hele wereld laten verleiden en laven met kunst in kunst en door kunst. De Biënnale maakt duidelijk dat het er niet meer omgaat met welk materiaal en op welke manier je werkt. Aquarel oud of modern is geen vraag, het gaat erom de kijker te prikkelen, te verwonderen, uit te dagen om te kijken én (hopelijk) te laten genieten. Venetie arrivederci! Venetie, mi manchi, …nu al!
un amico fedele: een trouwe vriend
mi hai colpito al cuore: je hebt mijn hart geraakt
arrivederci: tot ziens
mi manchi: ik mis je
Margo van Vegchel – Aquarel Academie & Creatief Aquarel
Auteur: Bouwstenen voor een Uniek Boeiend Aquarel en Alles over… Aquarelmaterialen.
Zoek je aquarelplezier, inspiratie en aquarellessen? Ga dan naar www.aquarelworkshop.nl Een paar keer per jaar starten online lessen en live lessen!
